Soorten glas

In de verschillende Pharmacopoeia wordt een aantal soorten glas onderscheiden, zoals bijvoorbeeld in de Europese Pharmacopoeia, paragraaf 3.2.1 "Glass Containers for Pharmaceutical Use": 

• Neutraal glas: borosilicaatglas met een aanzienlijke hoeveelheid booroxide, aluminiumoxide-alkali en/of aardalkalioxiden. Door de samenstelling heeft neutraal glas een hoge hydrolytische weerstand en een hoge bestendigheid tegen thermische schokken.

• Soda lime glas: gemaakt van siliciumoxide met alkalimetaaloxiden (voornamelijk natriumoxide) en aardalkalioxiden (voornamelijk calciumoxide). Door de samenstelling heeft soda lime glas een beperktere hydrolytische weerstand in vergelijking met borosilicaatglas.

Typische glascompositie

Amberglas: kleuring door de toevoeging van ijzeroxide (FE2O3)

Classificatie van farmaceutisch glas

Farmaceutisch glas wordt geclassificeerd op basis van de hydrolytische stabiliteit van het glas. De hydrolytische stabiliteit is de weerstand tegen het vrijkomen van oplosbare minerale stoffen in water onder voorgeschreven condities voor het contact tussen glas en water. Deze wordt bepaald door het vrijgekomen alkali te titreren.

Op grond van de hydrolytische weerstand wordt glas als volgt geclassificeerd:

• Type I-glas: neutraal (borosilicaat)glas met een hoge hydrolytische weerstand door de chemische samenstelling van het glas zelf.
• Type II-glas: gewoonlijk van soda-lime-silica glas met een hoge hydrolytische weerstand door een geschikte behandeling van het binnenoppervlak (zie hieronder).
• Type III-glas: gewoonlijk van soda-lime-silica glas met maar een beperkte hydrolytische weerstand.

Eigenschappen van glas:

• Uitstekende chemische weerstand, maar niet inert!
• Niet-permeabel materiaal voor gassen.
• Bestendig tegen thermische schokken.
• Hittebestendig.
• Makkelijk te reinigen, steriliseren en depyrogeniseren.
• Transparant of gekleurd.
• Stijf, sterk en dimensioneel stabiel.
• Geschikt voor alle soorten farmaceutica.
• Hydrolytische weerstand.

Gangbare toepassingen

De fabrikant van een farmaceutisch product is verantwoordelijk voor de geschiktheid van de geselecteerde, gevalideerde en/of geregistreerde glazen verpakking. Gewoonlijk geven we de volgende adviezen:

• Type I-glas is geschikt voor de meeste preparaten voor (menselijk) parenteraal gebruik en genieten daarom voor die preparaten de voorkeur.
• Type II-glas is geschikt voor de meeste zure en neutrale waterige preparaten voor (veterinair) parenteraal gebruik.
• Type III-glas is over het algemeen geschikt voor:
  • niet-waterige preparaten voor parenteraal gebruik
  • poeders voor parenteraal gebruik (behalve voor gevriesdroogde preparaten)
  • niet-parenterale preparaten.

Natuurlijk kunnen over het algemeen ook glazen verpakkingen worden gebruikt met een hogere hydrolytische weerstand dan de hiervoor aangeraden weerstand voor een specifiek soort preparaat.

Oppervlaktebehandelingen

Het buitenoppervlak kan worden behandeld om bijvoorbeeld de wrijvingsweerstand te verminderen en de slijtvastheid te vergroten. Dit gebeurt door de zogenaamde hete behandeling (aanbrengen van metaaloxide) en koude behandeling (aanbrengen van een gladde laag). 

Het binnenoppervlak van glazen flacons kan speciaal worden behandeld om de hydrolytische weerstand te vergroten door de interdiffusie/ion-uitwisseling van natriumionen uit het glas en de daaropvolgende reactie van de sulfaten met het op het oppervlak beschikbare natrium, waarbij natriumsulfaat wordt gevormd.

Het natriumsulfaat blijft op het glasoppervlak achter als een in water oplosbare kristallijnen neerslag die vóór het vullen moet worden afgespoeld.